Radioterapija i posledice zračenja
Radijacijski dermatitis javlja se kod 95% ljudi koji su podvrgnuti zračenju.
Maligne bolesti su drugi po učestalosti uzrok smrti u svetu i kod nas. Cilj lečenja kancera je potpuno uklanjanje i/ili uništenje (eradikacija) malignih ćelija. Glavni modaliteti savremenog kauzalnog lečenja kancera su: radioterapija (primena jonizujućeg zračenja), hemioterapija (primena lekova) i hirurgija. Ove metode se često koriste u kombinaciji u cilju efikasnijeg lečenja.
Šta je u stvari radioterapija?
Radioterapija ili češće korišćen temin zračenje je metod lečenja maligniteta zasnovan na primeni jonizujućeg zračenja. Najčešće se koriste X zraci koji se u obliku snopa aplikovanog iz spoljašnje sredine, usmeravaju prema mestu na kom se nalazi malignitet.
Zračenje oštećuje DNK i dovodi do intraćelijskog stvaranja slobodnih radikala iz molekula vode, koji zatim oštećuju ćelijske membrane, proteine i organele, dovodeći konačno do destrukcije ćelije.
Zlatno pravilo lečenja uopšte – primum non nocere (primarno je ne naškoditi), često nije glavni princip lečenja kancera radioterpijom, jer pored uništenja malignih ćelija, zračenje, istim mehanizmom, može dovesti i do oštećenja zdravih ćelija.
Naročito su osetljive ćelije koje se u okviru svoje fiziološke funkcije brzo dele, a jedna od najosetljivih grupa ćelija su ćelije kože.
Promene na koži usled radioterapije – radijacijski dermatitis
Promene koje se javljaju na koži kao posledica radioterapije opisane su terminom radijacijski dermatitis i njihova učestestalost je u čak 95% pacijenata koji su podvrgnuti zračenju. Karcinomi u kojih se sa najvećom učestalošću prilikom tretmana zračenja javlja radijacijski dermatitis su karcinom dojke i karcinomi glave i vrata.
Kožne promene nastaju obično nekoliko dana/nedelja od otpočinjanja radioterapije, i ukoliko su se javile unutar 90 dana od početka terapije, označavaju se terminom akutni radijacijski dermatitis, dok reakcije na koži koje se javljaju nakon 90 dana od završetka radioterapije odgovaraju terminu hronični radijacijski dermatitis.
Razlika između akutnog i hroničnog radijacijskog dermatitisa
Klinička slika akutnog radijacijskog dermatitisa zavisi od vremena početka radioterapije i ukupne kumulativne doze zračenja. Obično počinje blagim crvenilom kože koje nastaje u prvih nekoliko dana od početka raditerapije, a zatim u period od 2. do 4. nedelje radioterapije dolazi do pojave generalizovanog eritema, koji može biti udružen sa suvoćom kože, gubitkom dlake i hiperpigmentacijom. Tokom 3. – 6. nedelje tretmana može se javiti suva deskvamacija kože (perutanje), praćena svrabom.
Ukoliko se terapija i dalje nastavi i ukupna kumulativna doza zračenja aplikovana od početka tretamana još više poraste, može doći do vlažne deskvamacije, sa fibrinskim eksudatima, edemom i mogućim formiranjem bula, što za posledicu ima da je koža osetljivija prema infekcijama, povredama,sunčevim zracima i ima oslabljenu sposobnost obnavljanja/zaceljenja oštećenja.
Hronični radijacijski dermatitis se znatno ređe ispoljava u odnosu na akutni, karakteriše ga: atrofija epidermisa, fibroza, zadebljanja dermisa, dispigmentacija (povećane ili smanjene pigmentacije), teleangiektazija ili ulceracija.
Kako sprečiti nastanak radijacijskog dermatitisa usled zračenja?
Kako bi sprečili pojavu radijacijskog dermatitisa ili u slučaju razvoja istog da se promene što pre povuku, a samim tim omogući dalji nastavak radioterapiije, pacijenti bi trebalo da tretiraju (neguju) kožu koja je izložena zračenju.
Nega kože podrazumeva primenu različitih emolijanasa. Jedan od takvih emolijanasa i jedini na našem tržištu registovan kao medicinski preparat za prevenciju i tretman radijacijskog dermatitisa je Onco Immufen gel.
Onco Immufen gel® je medicinsko sredstvo namenjeno za negu kože tokom radioterapije. Zahvaljujući svom jedinstvenom sastavu (Natrijum hijaluronat, Biolin, SyriCalm™ CLR, Omega plus kompleks), Onco Immufen gel® stvara pogodnu sredinu za obnavljanje kože i može se koristiti kako za prevenciju, tako i za tretman radijacijskog dermatitisa.
Salveo CEE
